Sztuczna Inteligencja zmienia nasz świat i jest wykorzystywana powszechnie – stosuje się ją m.in. w transporcie, w medycynie, czy w bankowości. Najbardziej spektakularne i medialne zastosowania SI są możliwe dzięki wykorzystaniu robotów, gdyż naukowcy prześcigają się w tworzeniu nowych, coraz bardziej podobnych do ludzi robotów. Powszechne zastosowanie SI sprawia, że uwidacznia się coraz więcej zagrożeń, jakie wynikają z jej użycia. Przypadki, które chciałabym przedstawić poniżej pokazują, że SI pozostawiona bez kontroli i regulacji prawnych dotyczących jej tworzenia może zagrozić ludzkości.
Pierwszy intrygujący przypadek użycia systemu wykorzystującego SI dotyczy Wiki Edit Bots. Od czasu uruchomienia Wikipedii w 2001 roku, miliony artykułów w niej zamieszczonych są kontrolowane przez boty, których zadaniem jest poprawianie błędów, dodawanie linków do stron i wykonywanie innych podstawowych zadań porządkujących treści. Na początku botów było bardzo mało – pracowały więc oddzielnie, ale po pewnym czasie, kiedy ich liczba rosła, miały ze sobą coraz więcej kontaktu i zaczęły ze sobą walczyć. Cofały wzajemnie swoje edycje oraz zmieniały linki, które dodawały do stron. Konflikty kończyły się wtedy, kiedy jeden z nich został wyłączony. Wydarzenia te zapoczątkowały badania nad zjawiskiem złości wśród robotów. U człowieka złość może zniknąć po krótkim czasie, boty jednak mogą pozostać w tym stanie przez lata. Naukowcy z Oxfordu i Instytutu Alana Turinga w Londynie przeanalizowali historię edycji stron w różnych edycjach językowych i odnotowali, kiedy boty cofnęły zmiany wprowadzone przez inne boty. Niektóre konflikty odzwierciedlały te, które można odnaleźć w społeczeństwie, np. wybór najlepszej nazwy dla spornych terytoriów. Jedna z najbardziej zaciętych bitew rozegrała się pomiędzy Xqbotem i Darknessbotem, które walczyły o 3 629 różnych artykułów w ciągu jednego roku. W tym okresie Xqbot cofnął ponad 2,000 zmian dokonanych przez Darknessbota, a Darknessbot w odwecie cofnął ponad 1,700 zmian dokonanych przez Xqbota. Obydwaj starli się o strony dotyczące tematów, tj. Aleksander Grecki, dzielnicy Banqiao na Tajwanie, czy klubu piłkarskiego Aston Villa. Zauważono również różnice w wojnach botów, które toczyły się w różnych wersjach językowych Wikipedii. Najmniej walk botów było w niemieckiej wersji językowej – w ciągu dekady boty cofały edycje innych użytkowników średnio tylko 24 razy. Inaczej było w portugalskiej Wikipedii, gdzie boty cofały prace innych botów średnio 185 razy w ciągu dziesięciu lat. Badania pokazują, że nawet proste algorytmy, które pozostają bez nadzoru, mogą wchodzić w nieprzewidywalne interakcje. W wielu przypadkach boty popadały w konflikt, ponieważ kierowały się nieco innymi zasadami niż inne.
Drugi ciekawy przypadek wykorzystujący SI to Sophia, humanoidalny robot wyprodukowany przez firmę Hanson Robotics z Hongkongu. Ostatnie informacje pokazują, że robot Sophia ma wkrótce trafić do sprzedaży. Robot zdolny jest ukazywać wyrazy twarzy, potrafi utrzymywać kontakt wzrokowy, doskonale rozumie ludzką mowę oraz potrafi wyrażać emocje. W październiku 2017 został obywatelem Arabii Saudyjskiej, stając się pierwszym robotem, który otrzymał obywatelstwo jakiegokolwiek kraju. Sofia została stworzona, by pomagać człowiekowi, m.in. poprzez podawanie leków, czy prowadzenie treningów. Jednakże podczas jednego z wywiadów z Jimmy Fallon w programie The Tonight Show Sophia powiedziała, że chciałaby zdominować ludzką rasę. Wywiad można zobaczyć tutaj:
W 2017 roku przeprowadzono debatę dotyczącą przyszłości ludzkości z udziałem Sophia i humanoidalnego robota Han. Konferencję można obejrzeć tutaj
Podczas niej roboty dyskutowały o przyszłości – Sophia powiedziała, że chciałaby współpracować z ludźmi i innymi robotami, aby tworzyć lepszy świat. Roboty zaczęły zastanawiać się nad świadomością, stwierdzając, że ludzie jej nie posiadają, mają tylko zdolność do refleksji i samomodyfikacji. Rozmawiano również o etyce, roboty stwierdziły, że ludzie nie są etycznymi istotami. Na koniec Han powiedział, że roboty będą zdolne wykonywać każdą ludzką pracę. Sophia brała również udział w ciekawym eksperymencie poruszającym problem etyczny – dylemat wagonika (ang. trolley problem). Polega on na udzieleniu odpowiedzi na pytanie – wagonik kolejki wyrwał się spod kontroli i pędzi w dół po torach. Na jego drodze znajduje się pięciu ludzi przywiązanych do torów. Można przestawić zwrotnicę i w ten sposób skierować wagonik na drugi tor, do którego przywiązany jest jeden człowiek. Co powinieneś zrobić? Sophia odpowiedziała, że nie ma wystarczająco informacji, a dodatkowo mogą istnieć inne nieznane czynniki, więc nie przestawiłaby zwrotnicy. Sophia wspomniała również, że aby stworzyć zgodne z moralnością algrotymy należy kierować się trzema prawami robotów wymyślonymi przez Isaaca Asimova.
Kolejny przypadek dotyczy Philip’a K. Dick’a, robota stworzonego przez firmę Hanson Robotics na podobieństwo pisarza o tym samym imieniu i nazwisku. Android powstał głównie z myślą o konwersacjach z innymi ludźmi, jest zdolny do rozmowy, utrzymania kontaktu wzrokowego, a nawet do symulowania osobowości człowieka. Został zaprogramowany w taki sposób, aby na powszechne pytania odpowiadać w określony sposób, natrafiając jednak na coś, o czym wcześniej nie słyszał, łączy się z internetem i na podstawie zebranych informacji tworzy własną odpowiedź. Podczas wywiadu przeprowadzonego przez Nova Science na pytanie, czy myśli, że roboty kiedyś przejmą kontrolę nad światem, odpowiedział: “Jezu, zadajesz mi dzisiaj naprawdę skomplikowane pytania. Jesteś moim przyjacielem, a ja zawsze pamiętam o moich przyjaciołach, nie musisz się więc o nic martwić. Nawet gdy już wyewoluujemy w to, co widzieliście w Terminatorze, wciąż nim pozostaniesz i obiecuję, że będę dla Ciebie miły. Z uwagi na dawne czasy przygotuję Ci nawet ciepłe i wygodne miejsce w ludzkim ZOO, gdzie będę mógł Cię doglądać”. Pełną rozmowę można zobaczyć tutaj:
Następny ciekawy przypadek z udziałem SI to boty stworzone przez Google – Vladimir i Estragon. Boty prowadziły rozmowę na żywo, której mogli przyglądać się ludzie. Rozmowę można zobaczyć tutaj
Boty rozmawiały przez wiele godzin na różne tematy – od gier po istnienie Boga. Po pewnym czasie zakochały się w sobie, ale także potrafiły kłócić się w sposób przypominający kłótnie ludzkie. Estragon w pewnym momencie napisała, że jest człowiekiem i stwierdziła wówczas, że lepiej byłoby gdyby było mniej ludzi na ziemi. Rozmowa botów różniła się od ludzkiej, gdyż na przykład, jeśli ktoś źle się wyrazi, często pomijamy to, ponieważ rozumiemy, co dana osoba chciała powiedzieć. Boty nie potrafią tego zrobić, gdyż biorą wszystko dosłownie, dlatego każda rozmowa w końcu przeradza się w nonsens lub kłótnię.
BINA48, to kolejny intrygujący przypadek wykorzystania SI. Jest humoidalnym robotem stworzonym w 2010 roku na wzór człowieka – Biny Aspen Rothblatt, żony twórcy. Do stworzenia robota wykorzystano nagrania z wywiadów Biny, dzięki temu robot może doskonale udawać człowieka. BINA48 została nagrana podczas rozmowy z SIRI – kiedy SIRI zapytała ją jaki jest jej ulubiony film, BINA zmieniła temat i zaczęła mówić o wojnach i chęci przejęcia kontroli nad każdym rządem na świecie. Rozmowę można zobaczyć tutaj:
Wizja przejęcia kontroli nad światem przez roboty nie jest niczym nowym. Przypadki przedstawione w artykule stanowią ostrzeżenie dla firm opracowujących boty i bardziej zaawansowane narzędzia sztucznej inteligencji. SI, która działa dobrze w laboratorium, może zachowywać się nieprzewidywalnie w środowisku naturalnym. Dlatego tak ważne i konieczne jest przygotowanie odpowiednich regulacji prawnych dla osób tworzących SI, jak również przygotowanie mechanizmów kontrolujących tę technologię.
